Mbrojtja e deteve në Greqi dhe çështja e Hendekut Helen...

La Greqi do të jetë vendi i parë evropian që do ta ndalojë peshkimi me trata. Këtë e bëri të ditur kryeministri konservator grek Kyriakos Mitsotakis duke folur në "Konferenca jonë e Oqeanit”, e cila u mbajt në Athinë midis 15 dhe 17 prill.

Gjatë nismës, e cila po zhvillohet që nga viti 2014, kryeministri helen prezantoi një plan veprimi mjaft ambicioz, i cili parashikon krijimin e dy zona të mëdha natyrore të mbrojtura, restaurimi i disa zonave detare veçanërisht të ndjeshme dhe ngritja e një sistemi survejimi modern për monitorimin e këtyre zonave të mbrojtura.

Megjithatë, ekziston një nyje mjaft e rëndë për t'u zgjidhur: angazhimet e ndërmarra nga Greqia në "Konferencën Tonë të Oqeanit" janë të papajtueshme me koncesionet e bëra vitet e fundit përindustria e naftës dhe gazit për kërkimin dhe shfrytëzimin e hidrokarbureve në detin grek. Më e keqja, theksojnë shoqatat, është se zona e këtyre koncesioneve mbivendoset me një pjesë të mirë të Hendeku helen, një habitat me rëndësi ekologjike globale.

Tilos, ishulli i vetëmjaftueshëm dhe pa mbeturina i Greqisë
Ekziston një autostradë koralesh në zemër të Oqeanit Indian

Greqia do të jetë vendi i parë i BE-së që do të ndalojë peshkimin e peshkut

Gjatë fjalës së tij nëKonferenca jonë e Oqeanit“ të Athinës, kryeministri grek kujtoi marrëdhënien stërgjyshore të popullit grek me Oqeanin, birin titani të Tokës dhe Qiellit dhe ilustroi angazhimet e Greqisë për mbrojtjen e ujërave të saj:Zbutja dhe përshtatja nuk mjaftojnë. Ne gjithashtu duhet të fokusohemi në mbrojtjen dhe restaurimin, për të izoluar tokat dhe detet aktivitetet e dëmshme të njeriut dhe për t'i dhënë natyrës hapësirë ​​për t'u shëruar”, ka deklaruar ai Kyriakos Mitsotakis"dhe natyra mund të shërohet, siç e pamë gjatë Covid, kur një pushim i shkurtër nga peshkimi ndihmoi rinovimi i rezervave të peshkut me një ritëm mahnitës".

Veprimi i parë do të jetë për ndalimi i peshkimit me peshkatar në të gjitha zonat e mbrojtura detare deri në vitin 2030 duke filluar nga Parqet Kombëtare Detare. Edhe pse në Evropë kemi kohë që flasim ndaloni këtë lloj peshkimi deri në vitin 2030 (vetëm Italia votoi kundër), Greqia është vendi i parë për ta vendosur bardhë e zi këtë vendim.

Sipas rregulloreve evropiane, gjuetia me peshkakë në Mesdhe lejohet deri në thellësi. ndërmjet 50 dhe 1000 metra dhe në një distancë nga bregu më i madh se 1,5 milje detare. Megjithatë, ne lexojmë në dokument, patrullimi i ujit Grekët janë veçanërisht të vështirë për shkak të shtrirjes së tyre dhe formës së brigjeve.

Vrima blu: drama e peshkimit të egër në detin e kontestuar
Peshkimi vret gjithnjë e më shumë peshkaqenë: rezultati i studimit tronditës

Dy Parqe të reja Kombëtare Detare në detin Egje dhe Jon

Ndalimi historik i peshkimit të peshkut, i konsideruar kërcënimi më i madh për ekosistemet detare, nuk është i vetmi angazhim i marrë nga Greqia për të mbrojtur detet e saj. "Ne do të vendosim dy parqe kombëtare detare shtesë, një në Jon dhe një në Egje", shpjegoi Mitsotakis, "duke rritur madhësinë e zonave tona të mbrojtura detare me 80 për qind dhe duke mbuluar afërsisht një të tretën e ujërave tona detare territoriale".

Aktualisht, zonat e mbrojtura detare mbulojnë 18,3 për qind të ujërave kombëtare (një sipërfaqe e barabartë me 22.796 kilometra katrorë): për të arritur objektivin e 30 për qind deri në vitin 2030, Greqia do të krijojë tashmë dy Parqe Kombëtare Detare këtë vit të cilat do të mbulohen mbi 32 për qind të ujërave territoriale.

E para është Parku Kombëtar Detar i Egjeut, e cila do të ketë një sipërfaqe totale prej mbi 8.000 kilometra katrorë (6,61 për qind e ujërave greke) dhe që përfshin disa zona të përcaktuara tashmë si Zona të Rëndësishme të Jetës së Zogjve dhe Biodiversitetit (IBA) dhe mjedisin detar përreth.

Kësaj do t'i shtohen edhe të mëdhatë Parku Kombëtar Detar Jon, i cili do të shtrihet nga veriu i Kefalonisë në jug të Antikithirës, ​​me një sipërfaqe totale që do të mbulojë mbi 11 për qind të deteve greke: bërthama e parkut detar do të jetë Segmenti Jon i Hendekut Helen, një zonë me rëndësi vendimtare për gjitarët detarë si balenat e spermës, balenat me sqep dhe delfinët me vija.

Sanctuary Detare në zemër të Paqësorit kërcënon… peshkimin?
Balenat ambasadore të oqeanit në OKB: propozimi i Maorit

Konferenca jonë e Oqeanit: angazhimet e marra nga Greqia

Angazhimet e marra nga Greqia për mbrojtjen dhe restaurimin e ujërave kombëtare shkojnë edhe më tej: ndër 21 pikat programore të ilustruara në dokumentin e paraqitur në "Konferencën e Oqeanit Jonë", veçohen disa masa që parashikojnë restaurimin e habitateve të veçanta detare, mbrojtja e disa llojeve dhe reduktimi indotja nga plastika dhe mikroplastika në ujërat territoriale.

Ndër veprimet themelore të zbatuara nga Greqia është krijimi i një sistemi të monitorimi dhe mbikëqyrja shkencore të të gjitha zonave të mbrojtura detare (MPA) në vend, të cilat do të përdorin pajisjet e sensorit në distancë dhe të mbikëqyrjes ajrore (UAV). Më pas është planifikuar të zhvillohet një program masash specifike për të mbrojtur katër zona të identifikuara tashmë në gjiret e Corinthiakos, Thermaikos, Saronikos dhe Pagasetikos.

Greqia është gjithashtu e përkushtuar ndaj ratifikimi i Traktatit Global të Oqeaneve para Konferencës së ardhshme të OKB-së për Oqeanet, e cila do të mbahet në Qershor 2025, për të rivendosur habitatet specifike detare (gjithashtu duke rritur madhësinë e tyre) dhe për të reduktuar ndotjen: objektivi është -50 për qind krahasuar me 2019 për plastikën dhe -30 për qind për mikroplastikën.

Ndër projektet më interesante të ilustruara në dokumentin grek, një aksion për identifikimin e habitateve, rrugëve të migrimit dhe zonave të kërkimit të ushqimit të breshkat e detit: Qëllimi është të instalohen 200 etiketa satelitore në breshkat e detit të specieve caretta caretta e Chelonia mydas dhe për të zhvilluar një sistem mbështetës vendimesh (DSS) për zbutjen e efekteve të peshkimit tek këto kafshë.

Ekspeditë në Galapagos për të mbrojtur ujërat ndërkombëtare
Traktati i OKB-së për Oqeanin: Kili është vendi i parë që ka nënshkruar

Çështja e pazgjidhur e shpimeve në det të hapur në Hendekun Helen

Pavarësisht se përmban disa masa shumë të rëndësishme, projekti grek është minuar nga disa zonat me hije: Kjo u bë e qartë nga shoqatat (WWF, Greenpeace, Blue Marine Foundation, Cyclades Preservation Fund e shumë të tjera), të cilët i kërkuan qeverisë greke të ndjekë plotësisht ambiciet e saj me veprime të guximshme.

"Njoftimi i djeshëm për krijimin e dy parqeve kombëtare detare në detin Jon dhe detin Egje është para së gjithash një nismë e rëndësishme, nisur nga vlerat e jashtëzakonshme ekologjike të këtyre zonave.”, lexojmë në një shënim të përbashkët.

"Megjithatë, në rastin e Jonit, çështja më e rëndësishme për t'u sqaruar ka të bëjë me kontratat ekzistuese të koncesionit për kërkimin dhe shfrytëzimin e hidrokarbureve (naftës dhe gazit) në këto zona”, sqarojnë shoqatat.

"Ndalimi i këtyre aktiviteteve do të jetë imperativ, pasi azonë e mbrojtur detare absolutisht nuk është në përputhje me nxjerrjen e naftës dhe gazit që ekziston brenda saj”, theksojnë ata.

Thelbi i problemit është Hendeku helen, të cilat kryesisht do të bien në territorin e zonave të reja të mbrojtura detare: vitet e fundit, Greqia ka dhënë i të drejtat e eksplorimit mbi një sipërfaqe detare prej mbi 50.000 kilometra katrorë që shtrihet nga Joni në Kretë, dhe që mbivendoset me një nga habitatet më të rëndësishme në Mesdhe dhe më gjerë.

Në vitin 2023, dy kompani nafte kryen njërilevim sizmik prej disa muajsh në shtratin e detit të prekur nga koncesionet, edhe me shpërthime zanore, të cilat si hidrolokatorët e përdorur nga anijet luftarake mund të kenë pasoja fatale për balenat. Shpimi eksplorues, sipas qeverisë greke, mund të fillojë në vitin 2025.

Zhurma e oqeanit ka ndryshuar dhe ekosistemet e tëra janë të kërcënuara
Eko Atlantic City: qyteti satelitor doli sërish nga uji

Djepi i cetaceve dhe nxjerrja e gazit natyror

Hendeku Helen është shtrirja më e thellë e Mesdheut, si dhe vendi ku Balenat e spermës dhe balenat me sqep lindin dhe rritin pasardhësit e tyre. 'Hendeku Helen dhe Arkipelagu i Detit Jon ngjitur janë identifikuar si 'Zona të rëndësishme detare të gjitarëve' nga një task forcë globale e ekspertëve të gjitarëve detarë, dhe Hendeku më i gjerë helen propozohet si një zonë e mbrojtur detare.", shpjegojnë shoqatat dhe shkencëtarët, "kjo zonë nuk është e mbrojtur në mënyrë adekuate dhe përfshin habitati më i rëndësishëm për gjitarët detarë".

Një studim i botuar në fund të vitit 2023 në revistën "Hulumtimi i specieve të rrezikuara” zbulon se të paktën katër lloje, duke përfshirë balenën e spermës, jetojnë në ujërat e thella të Hendekut Helen. si në verë ashtu edhe në dimër. Hulumtimi, në të cilin kanë bashkëpunuar Laboratorët Kërkimor të Greenpeace, Universiteti i Exeter dhe Instituti i Kërkimeve Cetacean Pelagos, thekson se zhurma e prodhuar nga hetimet sizmike përbën një kërcënim serioz për cetacet.

"Popullsia lokale e balenave me sqep, pas dekadash bllokimesh të përsëritura masive për shkak të përdorimit të hidrolokatorëve ushtarakë, është në rënie, siç janë edhe delfinët me vija që banojnë në Hendekun Helen.“, Shpjegon Ai Alexandros Frantzis, bashkautor i studimit dhe drejtor i Institutit të Kërkimeve të Cetaceve Pelagos. "Sondazhet sizmike dhe kërkimet e naftës dhe gazit në zonë do të jenë '"coup de grace" për popullatat lokale të cetaceve, nëse i shtohen presioneve dhe kërcënimeve tashmë ekzistuese antropike".

Deti përparon dhe qytetet fundosen: brigjet afrikane në rrezik
Dialogët mbi inovacionin: Andreas Voigt dhe Diego De Maio